Lajourdie Jan Marek Róża (1787-1881)

Lajourdie Jan Marek Róża (1787-1881) Jan Marek Róża Lajourdie urodził się w 1787 roku w Narbonie (miasto we Francji), zmarł 11 października 1881 roku. Inżynier, hydrolog, publicysta, twórca mostu łyżwowego łączącego Płock z Radziwiem. Był synem Szymona i Róży z Elbrów. Ojciec był Urzędnikiem Marynarki.

Żonaty; dnia 9 lutego 1830 roku wziął ślub w Kościele św. Jana w Warszawie z Józefą Joanną Odelską (ur. 1804), córką Jana i Józefy z Hurtigów. Ojciec, były Urzędnik Komory Celnej Lądowej. Małżonkowie mieli dwoje dzieci: Anielę Różę Józefę (1831) i Rajmunda Teodora (1837).

Studia politechniczne odbył w Paryżu. Był absolwentem szkoły budowlanej Montpellier i studiów w paryskiej szkole budownictwa, którą ukończył ze specjalizacją w inżynierii wodnej. W roku 1826 Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, który wówczas był ministrem skarbu Królestwa Polskiego wysłał do Paryża inżyniera Edwarda Klopmanna, aby znalazł i sprowadził do pracy specjalistów z wykształceniem budowlanym. Wśród ściągniętych inżynierów znalazł się Jan Marek Róża Lajourdie. Od 1827 roku mieszkał w Warszawie, a w 1832 otrzymał obywatelstwo Królestwa Polskiego.

W Warszawie pracując na stanowisku inspektora robót nadzorował zabezpieczanie brzegów Wisły, ponieważ corocznie lewą stronę miasta nawiedzały powodzie. Prace przy umocnieniach brzegu zostały rozpoczęte, ale wybuch powstania listopadowego je zatrzymał, zaś zgromadzone materiały budowlane zostały wykorzystane przez Rosjan do budowy Cytadeli Warszawskiej.

Następnie pracował przy budowie Kanału Augustowskiego – szlaku wodnego, który miał połączyć dorzecze Wisły poprzez dorzecze Niemna z Bałtykiem w celu umożliwienia spławianie zboża i innych towarów omijając pruskie komory celne. Projekt zakładał regulację oraz udrożnienie dróg wodnych na odcinku ponad stu kilometrów, budowę wielu mostów, śluz oraz stopni wodnych.

W 1836 roku podjęto decyzję o budowie w Płocku stałej przeprawy przez Wisłę. Inżynier Lajourdie otrzymał zadanie budowy mostu łączącego wysoko położony Płock z nisko leżącym Radziwiem. W przeciągu dwóch lat zbudowano nowy most o drewnianej konstrukcji, która zamocowana została do 38 specjalnie przygotowanych łodzi, zwanych łyżwami i wsparta na dwóch przyczółkach. Most miał ponad 600 metrów długości i 10 metrów szerokości. W czasie zimy most był składany i przechowywany w specjalnie przygotowanym porcie na Radziwiu.

Po zakończeniu budowy w 1838 r. Jan Marek Róża Lajourdie zamieszkał z rodziną na stałe w Radziwiu. Przez wiele lat pełnił funkcje związane z utrzymaniem mostu i Wisłą. Pracował jako inżynier nadzorczy, konduktor objazdu Wisły, inżynier Wisły.

Przez wiele lat prowadził także badania rzeki, owocem których było dzieło „Regulacja Wisły”, pierwotnie napisane w 1867 roku po francusku, a następnie przetłumaczone i opublikowane w 1884 roku. Został dwukrotnie odznaczany za nieskalaną służbę: w 1856 r. za 20 lat i w 1860 r. za 25 lat nieskalanej służby. W Radziwiu otworzył warsztat budowy łodzi, tzw. berlinek.

Na emeryturę przeszedł w wieku 71 lat, w 1868 roku. W Radziwiu mieszkał przez 45 lat.

Jan Marek Róża Lajourdie zmarł 11 października 1881 roku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Radziwiu.