Jawurek Aleksander (1831-1895)

Henryk Aleksander Jawurek urodził się 14 lipca 1831 roku w Częstochowie. Lekarz, chirurg, tłumacz, popularyzator medycyny. Był synem Jana i Magdaleny z Aleksandrów. Ojciec był muzykiem, solistą opery w Krakowie, nauczycielem muzyki.

Dwukrotnie żonaty; 7 maja 1860 roku w Sokolinie (woj. świętokrzyskie) wziął ślub z Felicjanną Ostrzeszewicz (1838-61), córką Kacpra i Krystyny z Dziębowskich. Mieli syna Kacpra Henryka (1861). Felicja zmarła w Wiskitkach 5 kwietnia 1861.

Około 1870 roku wziął ślub z Emilią Izabelą Limprecht (ur. 1851), córką Gottlieba Bogumiła i Emilii Beer. Małżonkowie mieli dwie córki: Jadwigę (1880) oraz Martę.

Absolwent Gimnazjum św. Anny w Krakowie w 1845 r. ; stopień doktora medycyny uzyskał na Uniwersytecie Krakowskim w 25 lipca 1857 r. Był przez dwa lata asystentem, a następnie adiunktem Kliniki Chirurgicznej UJ. W 1859 roku został doktorem chirurgii na podstawie pracy o operacjach plastycznych.

W styczniu 1860 roku przeniósł się do Wiskitek, gdzie objął stanowisko lekarza w miejskim szpitalu, który założył biskup Tadeusz Łubieński. Był członkiem zarządu powstałego w 1872 Towarzystwa Zaliczkowo-Wkładowego w Wiskitkach. W 1875 r. przeniósł się do Żyrardowa, gdzie pracował jako lekarz zakładów fabrycznych. Bardzo szanowany i poważany przez robotników za bezinteresowność i ofiarność.

Otrzymał nagrodę Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego za rozprawę „Sprawozdanie naukowe z działalności zakładu psychiatrycznego na podstawie 30 lat obserwacji”. Opublikował w “Tygodniku Lekarskim” kilka prac pod wspólnym tytułem “Listy z Wiskitek”, m.in:

„Złamanie kości ramieniowej zupełne z rozdarciem części miękkich; wyzdrowienie” 1863;

„Odjęcie śledziony u dziecka czteroletniego; wyzdrowienie” 1863;

„O amputacyi sposobem D-ra Gritti” 1864;

„Tężec i jego znaczenie w tak zwanym wodowstręcie u ludzi” 1865.

Przetłumaczył i wydał własnym nakładem w 1863 roku pracę dr T. Plagge “O przyczynach chorób umysłowych i samobójstwa zarys psychiatryczny”. Publikację zadedykował Romanowi Konopce.

Henryk Aleksander Jawurek zmarł 12 września 1895 roku w Żyrardowie w wieku 64 lat. Pochowany został na cmentarzu w Żyrardowie.

Roman Konopka (1813-91), podczas Powstania Styczniowego urządził we dworze w Tomaszowicach (woj. małopolskie) szpital dla rannych powstańców. Dwór w Tomaszowicach od 1830 roku należał do rodziny Konopków herbu Nowina. Tadeusz Konopka (1782–1864) przekazał w 1844 r. majątek Tomaszowice z dworem swojemu najstarszemu synowi Romanowi.

Grób, stan obecny

Galeria dokumentów i zdjęć

Źródła:

LISTY z Wiskitek / Tygodnik Lekarski 1863-65

Benon Dymek, Fenomen rozwoju przemysłowego Żyrardowa, Rocznik Żyrardowski, Tom IX, 2011r. 

Polski Słownik Biograficzny, Tom XI,

St. Kośmiński, Słownik Lekarzów Polskich…, Warszawa 1888, str. 541

Dziennik Powszechny : Pismo Urzędowe, Polityczne i Naukowe 1862 nr 197 (2 września)

Kurjer Codzienny 1895 nr 254 (14 września 1895)

Biesiada Literacka : pismo literacko-polityczne illustrowane 1895 nr 38 (20 września 1895)

Gazeta Polska : (dawniej Codzienna) 1875 nr 60 (18 marca)

Wiadomości Farmaceutyczne 1895 nr 18 (15 września 1895)

Kurjer Warszawski 1884 nr 289a (18 października 1884)

Gazeta Codzienna 1857 nr 207 (10 sierpnia)

Nowa Reforma 1895 nr 217 (21 września 1895)

https://wielcy.pl

https://szukajwarchiwach.pl

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl

https://geneteka.genealodzy.pl

https://crispa.uw.edu.pl

http://mbc.cyfrowemazowsze.pl 

http://zyrardow-miastojednejfabryki.pl 

Archiwum Państwowe w Grodzisku Mazowieckim

Archiwum Pawństwowe w Warszawie